وَكَتَبَ عُمَرُ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ إِلَى أَبِي بَكْرِ بْنِ حَزْمٍ انْظُرْ مَا كَانَ مِنْ حَدِيثِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَاكْتُبْهُ، فَإِنِّي خِفْتُ دُرُوسَ الْعِلْمِ وَذَهَابَ الْعُلَمَاءِ، وَلاَ تَقْبَلْ إِلاَّ حَدِيثَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، وَلْتُفْشُوا الْعِلْمَ، وَلْتَجْلِسُوا حَتَّى يُعَلَّمَ مَنْ لاَ يَعْلَمُ، فَإِنَّ الْعِلْمَ لاَ يَهْلِكُ حَتَّى يَكُونَ سِرًّا. حَدَّثَنَا الْعَلاَءُ بْنُ عَبْدِ الْجَبَّارِ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُسْلِمٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ بِذَلِكَ، يَعْنِي حَدِيثَ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ الْعَزِيزِ إِلَى قَوْلِهِ ذَهَابَ الْعُلَمَاءِ
อุมัร อิบนิอับดิลอะซีซ ได้เขียนจดหมายถึง อบีบักร์ อิบนิฮัซมิน (มีใจความว่า)
“ได้โปรดมองดูความรู้เรื่องราวของฮะดีษที่มาจากท่านรอซูลุ้ลลอฮ์ ศ็อลล็อลลอฮุอลัยฮิวะซัลลัม และจงบันทึกมันไว้ เพราะฉันเกรงว่าความรู้เรื่องศาสนาจะเลือนหายด้วยการจากไปของบรรดาผู้รู้ และท่านอย่าได้ยอมรับสิ่งใด นอกจากฮะดีษของท่านนบี ศ็อลล็อลลอฮุอลัยฮิวะซัลลัม เท่านั้น และได้โปรดถ่ายทอดความรู้เรื่องนี้ต่อๆกันไปด้วย และได้โปรดจัดที่เรียนที่สอน จนกระทั่งผู้ที่ไม่รู้จะได้รู้ เพราะแท้จริงความรู้นั้นจะไม่พินาศ นอกจากจะถูกเก็บไปอย่างเงียบๆ
อัลอะลาอ์ อิบนุอับดิลญับบาร ได้เล่าให้เราฟัง โดยกล่าวว่า อับดุลอะซีซ อิบนุมุสลิม ได้เล่าให้เราฟังจาก อับดุลลอฮ์ บินดีนาร เกี่ยวกับเรื่องนี้ หมายถึงเรื่องราวของอุมัร บินอับดิลอะซีซ จนกระทั่งถึงคำว่า “การจากไปของบรรดาผู้รู้”
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ، قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ " إِنَّ اللَّهَ لاَ يَقْبِضُ الْعِلْمَ انْتِزَاعًا، يَنْتَزِعُهُ مِنَ الْعِبَادِ، وَلَكِنْ يَقْبِضُ الْعِلْمَ بِقَبْضِ الْعُلَمَاءِ، حَتَّى إِذَا لَمْ يُبْقِ عَالِمًا، اتَّخَذَ النَّاسُ رُءُوسًا جُهَّالاً فَسُئِلُوا، فَأَفْتَوْا بِغَيْرِ عِلْمٍ، فَضَلُّوا وَأَضَلُّوا "
อับดุลลอฮ์ อิบนิอัมร์ อิบนิลอาศ รายงานว่า ฉันเคยได้ยินท่านรอซูลุ้ลลอฮ์ ศ็อลล็อลลอฮุอลัยฮิวะซัลลัม กล่าวว่า “แท้จริงพระองค์อัลลอฮ์ จะไม่นำความรู้กลับไปโดยถอดมันออกจากบ่าว แต่อัลลอฮ์จะนำความรู้กลับไปด้วยการเสียชีวิตของบรรดาผู้รู้ จนกระทั่งแทบจะไม่เหลือผู้รู้ ฉะนั้นบรรดาผู้คนจึงได้ผู้นำที่โง่เขลา เมื่อเขาถูกถาม เขาก็จะแถลงโดยที่ไม่มีความรู้ ดังนั้นนอกจากเขาจะหลงทางแล้ว ยังนำพาผู้อื่นหลงทางอีกด้วย”
อ้างอิงเพิ่มเติม ฮะดีษเลขที่ 7307