ในอัลมุฆนีย์ของอิบนิกุดามะห์ ได้ขึ้นต้นรายงานเหตุการณ์โดยใช้คำว่า  فروى جماعة    แปลว่า “คนกลุ่มหนึ่งได้รายงานว่า….” โดยมิได้ระบุสายรายงานและตัวผู้รายงานว่าคือใครกันบ้าง ซึ่งบางท่านได้ตีความทึกทักเอาเองว่า คนกลุ่มหนึ่งในที่นี้คือบรรดาสานุศิษย์จำนวนหนึ่งของท่านอิหม่ามอะห์หมัด เหมือนกับเป็นคำรับรองและยืนยันในตัวว่า สานุศิษย์ของอิหม่ามอะห์หมัดเป็นนักฮะดีษทั้งหมด และมีความแม่นยำน่าเชื่อถือทุกคน

               จากการตวรจสอบแล้วเราไม่พบว่า บรรดาสานุศิษย์ของอิหม่ามอะห์หมัดที่มีความน่าเชื่อถือท่านใดจะรายงานเรื่องนี้ด้วยตัวเอง หรือมีสายรายงานของตัวเอง หากแต่การอ้างอิงโดยส่วนใหญ่จะเป็นการคัดลอกตัวบทจากอัลมุฆนีย์ของอิบนิกุดามะห์ตามที่ได้เสนอไว้ข้างต้นนี้ไปอ้างต่อๆกันอีกที หรือไม่ก็ไปคัดลอกจากรายงานของ อัลค๊อลลาล นำมาแสดง ซึ่งจะได้นำมาวิพากษ์ต่อไป อินชาอัลลอฮ์

               ดังนั้นเราจึงไม่สามารถกล่าวได้ว่า คนกลุ่มหนึ่ง ตามการอ้างในอัลมุฆนีย์ จะหมายถึงบรรดาสานุศิษย์ของอิหม่ามอะห์หมัด  แม้เราจะพยายามทำความเข้าใจว่า หนังสืออัลมุฆนีย์ ของอิบนุกุดามะห์ เป็นหนังสือในเชิง ฟิกฮ์ ที่ไม่ละเอียดละออในการอ้างอิงสายรายงานก็ตาม แต่การสันนิฐานและการคาดเดานี้ไม่ใช่มาตรฐานที่นักวิชาการฮะดีษจะให้การยอมรับ และการที่ไม่อ้างอิงแหล่งที่มา และไม่ได้ระบุชื่อผู้รายงานว่ามีใครกันบ้าง ก็ยิ่งทำให้คำรายงานเหตุการณ์นี้ไม่ต่างอะไรจากข่าวโคมลอย

                เมื่อเราได้ตรวจสอบคำรายงานที่ถูกบันทึกไว้นี้ ก็พบว่าเป็นคำรายงานที่แหวกแนว เพราะเนื่องจาก อิบนุกุดามะห์ อ้างว่า ได้ฟังฮะดีษบทนี้มาจากมุบัชชิร จากพ่อของเขาหมายถึง อิสมาอีล อัลฮะละบีย์  ซึ่งเป็นการอ้างสายรายงานที่ผิดพลาดและแย้งกับสายรายงานของฮะดีษวิพากษ์ที่เราได้เสนอแล้วก่อนหน้านี้ คือแทนที่จะกล่าวว่า มุบัชชิร นำมาจากอับดุลเราะห์มาน จากพ่อของเขา คืออัลอะลาอ์ อิบนุลลัจญ์ลาจญ์ แต่กลับกล่าวว่า มุบัชชรินำมาจากพ่อของเขาคืออิสมาอีล เพราะคำว่า أبيه    (พ่อของเขา) ในบันทึกของอัตฏอบรอนีย์, สุนันบัยฮะกีย์ และฯลฯ นั้นหมายถึงพ่อของอับดุลเราะห์มาน ที่ชื่อ อัลอะลาอ์ อิบนิลลัจญ์ลาจญ์ ไม่ใช่พ่อของมุบัชชิร ที่ชื่ออิสมาอีล อัลฮะละบีย์

            สายรายงานที่แหวกแนวมีปัญหาเช่นนี้ ในแวดวงของนักวิชาการฮะดีษจะไม่รับไว้ในสาระบบของสายรายงานที่ศอเฮียะห์ (ดีเยี่ยม) หรือ ฮะซัน (ดีพอใช้ได้) แต่ก็มีมือดีที่อนุเคราะห์ช่วยแก้ไขตกแต่งสายรายงานนี้ให้ใหม่จากคำรายงานที่ว่า

แก้ไขตกแต่งสายรายงานใหม่ดังนี้

มุบัชชิรได้บอกกับฉันโดยนำมาจากอับดุลเราะห์มาน อิบนิลอะลาอ์ อิบนิลลัจญ์ลาจญ์ จากพ่อของเขา” (คืออัลอะลาอ์ อิบนิลลัจญ์ลาจญ์)

               อีกประการหนึ่งก็คือ ข้ออ้างที่ว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นนี้ไม่ใช่มีเพียงที่ระบุอยู่ในอัลมุฆนีย์ ของอิบนิกุดามะห์เท่านั้น แต่ยังมีคำรายงานอีกหลายกระแส จากรายงานของ อัลค็อลลาลคือ

สายรายงานที่ 1

สายรายงานที่ 2

             แม้เราจะอนุโลมว่า เรื่องที่บันทึกอยู่ในอัลมุฆนีย์ ของอิบนิกุดามะห์ เป็นความผิดพลาดในการคัดสำเนาตัวบท แต่เมื่อได้พิจารณาถึงสายรายงานตามที่แสดงนี้ ก็พบว่าผู้รายงานทั้งสองสายคือ

1. อัลฮะซัน บินอะห์หมัด อัลวัรร๊อก และอาลีบินมูซา อัลฮัดดาด ในสายรายงานที่หนึ่งเป็นบุคคล “มัจญ์ฮูล”
2. อุสมาน บินอะห์หมัด บินอิบรอฮีม อัลเมาศิลีย์ ในสายรายงานที่สอง เป็นบุคคล “มัจญ์ฮูล”

             คำว่า “มัจญ์ฮูล” ในทางศาสตร์ฮะดีษนั้นหมายถึงบุคคลที่ไม่มีใครรู้จัก ด้วยเหตุนี้คำรายงานของเขาจึงไม่เป็นที่ยอมรับกัน และมีผลทำให้คำรายงานของเขา “ฏออีฟ”

สงวนลิขสิทธิ์โดย © อ.ฟารีด เฟ็นดี้ All Right Reserved.

ติดประกาศ: 2008-04-03 (8304 ครั้ง)